Krompir je povrće koje se u Republici Srbiji gaji na najvećim površinama u odnosu na ostale vrste povrća. Površine pod krompirom beleže opadajući trend. U 2015. godini krompir se gajio na 42.000 hektara, dok je u 2019. godini ta površina smanjena na 34.000 hektara. Krompir se više gaji u regionu Srbija Jug u kom se nalazi oko 80% površina pod krompirom. S obzirom da su se površine smanjivale, i ukupna proizvodnja je po godinama bila manja, ali se prosečan prinos povećavao, pa je tako u 2019. godini prosečan prinos iznosio 20,60 t/ha, a ukupna proizvodnja je premašila nivo proizvodnje iz 2015. godine kada su zabeležene najveće površine pod ovim povrćem. Ako se posmatraju pojedini regioni, veći prosečan prinos beleži region Srbija Sever.
Paradajz se gaji u Srbiji na oko 8.000 hektara, sa manjim oscilacijama u površinama po pojedinim analiziranim godinama. U 2017. godini površine pod paradajzom su bile najveće (10.917 hektara), dok su u 2019. godini bile na nivou od 7.888 hektara. U regionu Srbija Jug je nešto više površina pod paradajzom nego u regionu Srbija Sever. Ukupna proizvodnja paradajza je u padu, kako zbog uticaja smanjenja površina pod ovom kulturom, tako i zbog pada prosečnog prinosa. Prosečni prinos paradajza je u 2019. godini iznosio 14,20 t/ha, što je za oko 2,5 t/ha manje u odnosu na 2015. godinu, kada je ujedno zabeležen najveći prosečan prinos. Iznos bruto marže kod proizvodnje paradajza je varirao u analiziranom periodu i kretao se od oko 1.500.000 din/ha do nešto malo više od 2.000.000 din/ha. U 2019. godini je zabeležen najveći iznos bruto marže kod proizvodnje paradajza, kada je ostvarena i najveća cena, ali i najveći prosečan prinos na analiziranim gazdinstvima. U strukturi varijabilnih troškova kod proizvodnje paradajza najveće učešće imaju troškovi sadnica (56,53 %) i troškovi ugovorenih usluga (18,42%).
Posle krompira, povrće koje se najviše gaji u Republici Srbiji je paprika. Paprika se gaji na oko 15.000 hektara, ali je u 2019. godini zabeležen veliki pad površina pod ovim povrćem, kada se paprika gajila na svega 10.097 hektara. Ukupna proizvodnja paprike pratila je trend kretanja površina i prinosa, pa je tako u 2016. godini proizvedeno najviše paprike (227.645 tona), kada su zabeležene i velike površine pod paprikom (16.977 hektara) i najveći prosečni prinos (13,40 t/ha). U narednim godinama beleži se smanjenje kako površina tako i prosečnog prinosa. Analiza ostvarene bruto 73 marže u proizvodnji paprike pokazuje konstantan rast iznosa bruto marže, koji je bio gotovo 80% veći u 2019. godini (2.012.244,97 din/ha) u odnosu na 2015. godinu (1.261.033,21 din/ha). U strukturi varijabilnih troškova kod proizvodnje paprike najveće učešće imaju troškovi semena (29,63%) i troškovi đubriva (20,74), dok su troškovi ugovorenih usluga nešto manji od troškova đubriva.
Proizvodnja kupusa u Republici Srbiji se obavlja na sličnim površinama kao i proizvodnja paradajza (zajedno sa proizvodnjom kelja na oko 8.000 hektara). Površine pod kupusom i keljom takođe imaju opadajući trend, pa samim tim dolazi i do pada ukupne proizvodnje. Do većeg pada u proizvodnji kupusa i kelja dolazi u 2019. godini, kada uz smanjenje površina pod kupusom i keljom (za oko 2.000 hektara u odnosu na 2016. godinu), dolazi i do smanjenja prosečnog prinosa za oko 3 t/ha. Prosečan prinos kupusa i kelja u analiziranom periodu iznosio je oko 26 t/ha, dok je u 2019. godini iznosio 22,40 t/ha. Bruto marža kod proizvodnje kupusa na analiziranim gazdinstvima, na kojima je kupus dominantna linija proizvodnje, takođe beleži značajan pad tokom analiziranog perioda. Ona je prosečno iznosila oko 1.000.000 din/ha, dok je u 2019. godini iznosila nešto više od 600.000 din/ha. U strukturi varijabilnih troškova kod proizvodnje kupusa najveće učešće imaju troškovi ugovorenih usluga (40,56%) i troškovi semena (23,74%).
Proizvodnja lubenica se obavlja u pojedinim godinama na manje više sličnim površinama (zajednom sa dinjama na oko 6.000 hektara) uz neznatne godišnje oscilacije. Sa druge strane, i pored stabilnih površina pod lubenicama i dinjama, primetno je da ukupna proizvodnja značajno varira iz godine u godinu usled velikih promena prosečnog prinosa. Najveći prosečan prinos ostvaren je u 2015. godini (35,40 t/ha), a najmanji u 2019. godini (28,60 t/ha). Razlika u prinosima od gotovo 7 t/ha ima značajan uticaj na ukupno proizvedene količine po pojedinim analiziranim godinama. Bruto marža kod proizvodnje lubenica je varirala u analiziranom periodu. U tri posmatrane godine (2015., 2017. i 2018.) iznosila je oko 800.000 din/ha, dok je u 2016. i 2019. godini dostizala najveće iznose od oko 1.100.000 din/ha. Upravo u tim godinama su ostvarene i najviše prodajne cene lubenica. Cene lubenica su u tri analizirane godine (2015., 2017. i 2018.) iznosile oko 21 din/kg, dok su u 2016. i 2019. godini iznosile oko 26 din/kg. U strukturi varijabilnih troškova kod proizvodnje lubenica najveće učešće imaju troškovi semena (38,64%) i troškovi đubriva (23,26%).
Na osnovu sveobuhvatne analize najzastupljenijih povrtarskih kultura u Srbiji zaključeno je da da se u proizvodnji paradajza i paprike ostvaruju najveći iznosi bruto marži, pa samim tim gazdinstva koja se bave ovim proizvodnjama ostvaruju veće poslovne rezultate. Prosečna bruto marža kod proizvodnje paradajza u analiziranom periodu iznosila je oko 1.800.000 din/ha, dok je prosečna bruto marža kod proizvodnje paprike iznosila oko 1.500.000 din/ha, što je za oko 50% više u odnosu na prosečne iznose bruto marži koji se ostvare u proizvodnji kupusa i lubenica (1.000.000 din/ha). Kod analiziranih povrtarskih proizvodnji najmanje isplativa je proizvodnja krompira, kod koje je prosečna bruto marža iznosila oko 500.000 din/ha. Uprkos ovoj činjenici, krompir je najzastupljenija povrtarska kultura koja se gaji u Republici Srbiji, jer se najviše koristi u ishrani našeg stanovništva, pa su i potrebe za krompirom veće u odnosu na ostalo povrće. Pored toga, u odnosu na ostalo analizirano povrće, krompir se mnogo više koristi i u prerađivačkoj industriji.
