Prema procenama naučnika pčele na našoj planeti postoje već 15.000 godina. Život ovih najkorisnijih insekta na svetu usko je povezan sa razvojem ljudske civilizacije. Prema pronađenim tragovima ljudi su još pre više od 4.000 godina počeli da se bave pčelarstvom pre svega zbog proizvodnje meda. Međutim, poslednjih decenija zbog štetnog uticaja čoveka na životnu sredinu u mnogim zemljama je primetan nestanak pčela što ozbiljno ugrožava i naš opstanak. Bez pčela nema oprašivanja biljaka i useva čime bi se čovečanstvo suočilo sa ozbiljnim posledicama. Kako su pčele od ključne važnosti za globalnu poljoprivredu pre više od  tri decenije se započelo sa praksom držanja pčela u gradskim sredinama i tako je nastalo urbano pčelarstvo.

Pčele po svojoj prirodi najviše vole život u čistim i nezagađenim sredinama sa obiljem izvora hrane i čiste vode. Ali, pokazalo se da su vrlo prilagodljive i da mogu da prežive i u gradovima. Do pre nekoliko decenija držanje košnica u gradovima bilo je strogo zabranjeno kako bi se sprečio eventualan napad pčela na ljude.

Od ove ideje se odustalo osamdesetih godina prošlog veka. Prve košnice postavljene su u Parizu na krov čuvene Opere Garnier. Eksperiment je bio toliko uspešan da danas samo u Parizu ima više od 3.000 košnica. Uvidevši benefite držanja pčela u gradu pokret urbanog pčelarstva je ojačao i vrlo brzo se proširio na ostatak Evrope i sveta.

Iako je Francuska prva započela sa ovim trendom danas je urbano pčelarstvo najrazvijenije u Nemačkoj posebno u Berlinu, a pčele se gaje i u Njujorku, San Francisku, Čikagu dok u Australiji prednjače Sidnej i Melburn u razvoju urbanog pčelarstva. Danas je u svim većim gradovima sveta praktično dovoljno da se registruju košnice i možete da se bavite ovom vrstom pčelarenja. Dokazano je da urbano pčelarstvo unapređuje životnu sredinu gradova, daje pozitivan uticaj na biodiverzitet, smanjuje negativan uticaj na naš svakodnevni život i zdravlje. Košnice se mogu držati na krovovima zgrada, u baštama, po parkovima…

Pčele mogu opstati u gradovima ukoliko im se obezbede osnovni uslovi za život. Pre svega to se odnosi na mesto za ispašu od čijeg tipa, kvaliteta i izdašnosti zavisi i kvalitet dobijenog meda. Savremeni gradovi se trude da imaju što različitije biljne vrste po parkovima, zelene zone između naselja, ulične drvorede kao i brojne druge lokacije u urbanim sredinama mogu biti odličan izvor hrane za pčele. Prema istraživanjima američkih pčelara, gradske pčele oprašuju do osam puta više vrsta biljaka nego njihove rođake sa sela, a prave i značajno više meda. Takođe, stopa preživljavanja gradskih pčela tokom zime je mnogo veća nego u ruralnim područjima.

Kako život u gradu utiče na pčele?

Poslednjih godina i u Srbiji se sve više razvija urbano pčelarstvo. Ali, treba više raditi na planiraju sadnje medonosnih biljaka koje gradskim pčelama obezbeđuje dovoljno hrane. Košnice se najčešće postavljaju  na krove zgrada gde najmanje smetaju stanarima. S obzirom na to da je dolet pčela u potrazi za hranom i do pet kilometara ovako pozicionirane košnice pružaju bolji pregled pčelama i veće šanse da nađu dovoljno hrane. Najveći problem urbanog pčelarenja je zagađenost vazduha kao i upotreba hemijskih sredstava za prskanje protiv komaraca koja mogu da naštete pčelama zbog čega je neophodno vrlo oprezno koristiti ova sredstva ukoliko se zna da u blizini postoje gradske košnice.

Kad su u pitanju prednosti urbanog pčelarenja one su višestruke. Pre svega utiče se na bolje uslove života u gradovima i stvaranje većih površina pod zelenilom i medonosnim biljkama, brojni pčelinji proizvodi su mnogi pristupačniji kupcima čime se smanjuje potreba za transportom meda iz ruralnih područja.

Držanje pčela u gradovima ne može da zaustavi globalni problem izumiranja ovih insekata što je već decenijama misterija za naučnike, ali može da pomogne u podizanju ekološke svesti o značaju pčela i koliko bi njihov nestanak bio težak udarac za ljudski opstanak jer bismo bili lišeni voća i povrća čiji rod direktno zavisi od oprašivanja pčela.

Prema podacima iz Beogradskog udruženja pčelara srpska prestonica koja leži na obalama Save i Dunava, sa brojnim parkovima gotovo je idealno mesto za urbano pčelarstvo. Med dobijen na ovaj način je besprekorno čist, ali zagađenje s kojima se susrećemo utiče na životni vek pčela koji je u Beogradu za pet do šest dana kraći nego kod njihovih rođaka na selu. S obzirom na to da pčele radilice žive između 6 i 7 nedelja u proleće i leto, ovo je jasan pokazatelj u kakvim uslovima živimo i da Beograđani treba hitno da preduzmu mere kako bi naš grad bio zdravije i lepše mesto za život kako njegovih stanovnika tako i pčela.