U ovim zimskim mesecima često se u terneskoj praksi srećemo sa respiratornim problemima kod većine životinjskih vrsta, a najčešće kod goveda, i to u kategoriji junadi u tovu.
Poznato je da respiratorne bolesti goveda nikad nisu uzrokovane samo jednim uzročnikom, već za njihov nastanak treba nekoliko različitih patogena, koji najčešće izazivaju bolest pod nazivom pneumonia, tj. zapaljenje pluća.
Životinja ima odbrambene mehanizme u plućima i da bi zdrave obolele od upale pluća, ovi mehanizmi trebaju biti oslabljeni nekim stresom kao što su transport, mešanje životinja tzv. kohabitacija, prenaseljenost objekta i loša ventilacija kao i neadekvtna ishrana. Sve nabrojano čini stres koji samnjuje imunitet životinja, a odmah zatim i pokazuje prve kliničke znake oboljenja.
Pneumonija goveda može biti bakterijska i virusna, a kod nas se češće se javlja kao virusna, gde su bakterije uglavnom pratioci bolesti, takozvani “sekundarci.” Virusnu pneumoniju odnosno upalu pluća kod goveda izazivaju adenovirusi, virus parainfluence-3 i virus infektivnog bovinog rinotraheita. Bolest može izbiti kod teladi stare od tri do šest meseci, junadi i odraslih goveda.
Jedan od prvih simptoma je povišena telesna temperatura, potom iscedak iz nosa i usne šupljine, a kasnije, u težim slučajevima može biti i gnoja, i sve je to praćeno kašaljem, i otežanim disanjem. To se može videti gotovo odmah po izbijanju infekcije, posmatranjem životinje specifično ubrzano pomeranje grudnog koša pri disanju. Ako se simptomi pojačaju, može doći do uginuća, zato je najbolje odmah pristupiti lečenju, kao i poboljšavanju loših zoohigijenskih uslova koji veoma doprinose izlečenje ove bolesti. Potrebno je brzo tretiranje životinja antibiotskim preparatima koji deluju na sekundarne bakterije koji gotovo uvek kod pneumonija prate virusne infekcije, kao primarne uzročnike bolesti.
Kao što je poznato, a treba uvek napomenuti da antibiotici ne deluju na viruse, i da virusi najpre “oteramo” dobrim zoohigijenskim uslovima u našim stajama, kao i podizanjem imunog statusa jedinki. Posebno bih naznačila kao veoma važan zoohigijenski faktor ventilaciju objekta u kom životinje borave. U stajama naših vlasnika je usađena ta loša navika da se se životinje da kažem ušuškaju, da se sve zatvori kada dođe hladan period od novembra do marta, misleći da je im je hladno i da će zato da se razbole pre,a tu je zapravo i ključ preventive od ovakvog oboljenja, jer samom lošom ventilacijom izazivamo lakše širenje virusa s jedne na drugu jedinku.
Dakle, tovilišta napravljena sa dobrom lokacijom i od dobrog materijala i po svim standardima gube na značaju ako na prosečnoj zimskoj temperature zatvorimo sve prozore na njima, ili čitave strane tovilišta u zavisnosti kako je napravljen objekat, jer samim tim doprinosimo nastanku najpre ovakvih bolesti, kako u skupinama životinja ovakvog tipa , tako i u manjim stajama, ovčarnicima i dr. Odmah zatim bih dodala da je važno da goveda dospeju u tovilište u dobrom zdravstvenom stanju, kao i da im se omogući povoljan proces adaptacije u novoj sredini. Prostorije bi trebale biti čiste, dezinfikovane, a u njima smeštena grla iste starosti i kategorije. Veliki problem kod oboljenja poput pneumonije je ako se za tov skuplja telad s raznih strana, bez preduzetih mera zdravstvene zaštite, pri odabiru bi trebalo voditi računa da se takva grla drže i do 15 dana u odgajalištu, pre ulaska u tovilište i najbolje je da se tada vakcinišu ako je to moguće. Kod vakcinacije teladi mlađe od šest meseci preporučuje se revakcinacija, da bi se postigao imunitet na duže razdoblje.
Vakcinacija se vrši stiktno na zdravim jedinkama, čime se stiče veštački imunitet na odrđeno vreme (godinu dana). Ove vakcine sadrže u sebi sojeve virusnog zaraznog rinotraheitisa goveda (lBR), virusa parainfluence 3 (PI3), goveđeg respiratornog sincicijskog virusa i virusa proliva teladi (BVDV), aplikuju se dve doze u razmaku od 14-28 dana, i mogu naći da domaćem i stranom tržištu.
